Bu makale size Sebep ve Etki Analizinin pratik bir açıklamasını sunmaktadır. Okuduktan sonra bu güçlü problem analizi aracının temellerini anlayacaksınız.
Sebep ve Etki Analizi nedir?
Her organizasyonun büyük ve küçük kendi sorunları vardır. Bir organizasyon içindeki bir sorun, ya büyüme şansı ya da başarısızlığa yol açan bir gerileme olabilir. İkisinden hangisinin olduğu, sorunun nasıl çözüldüğüne bağlıdır. İstenmeyen sonuçları önlemek için etkili bir yöntem, durumun doğru bir analizini yapmak, sorunun nedenlerini belirlemek ve ardından duruma uygun bir çözüm geliştirmektir.
Bir Neden ve Etki Analizi için analist, tanımlanan problemin tüm potansiyel nedenlerini ve etkilerini özetler ve analiz eder, ardından analist problemin potansiyel nedenleri hakkında çeşitli hipotezler üretir ve sıralar. Büyük miktarda bilgi arasındaki bağlantıları işlemek ve kurmak için en sık kullanılan yöntemler, neden-sonuç diyagramlarının kullanılmasını içerir.
Sebep ve Etki Analizleri, problem çözenlerin zihinlerini genişletmelerine ve problemle ilgili daha büyük resme bakmalarına olanak sağlar. İstenilen sonucun önünde duran nedenleri yansıtmanın yanı sıra, neden-sonuç diyagramları da bu istenen sonuca ulaşmak için gerekli faktörleri haritalamak için kullanılabilir.
Neden ve Etki Analizi için iki araç
Kılçık diyagramı
Geçen yüzyılın 60’larında, kalite yönetimi alanında öncü olan profesör Kaoru Ishikawa, neden sonuç analizini geliştirdi. Bu analiz aynı zamanda Ishikawa diyagramı, Ishikawa veya Fishbone diyagramı olarak da bilinir. Bitmiş diyagramın balık kemiğine benzemesi nedeniyle buna denir. Şema başlangıçta kalite iyileştirme için kullanıldı ama kısa süre sonra kurumsal süreçlerdeki engellerin nedenlerini ve bu süreçleri iyileştirmenin potansiyel yolunu analiz etmek için kullanılan oldukça etkili bir sorun analizi aracı olduğunu kanıtladı.
Neden ve Etki Analizi, problem çözücünün zamanda hem geriye hem de ileriye bakmasını sağlayan iki önemli adımı içerir. Geriye dönüp bakıldığında analiz, hataların yapıldığı veya paranın kaybedildiği alanları belirlemeye yöneliktir. Şema daha önce ne olduğunu anlamaya bu şekilde yardımcı olur. Problemin nedenlerini belirleyerek, problem çözücü, gelecekteki örneklerini hızlı bir şekilde çözmek veya tamamen önlemek için çalışabilir.
İleriye bakıldığında, analiz, kuruluşun başarısı üzerine inşa etmenin bir yolu olarak gelecekte kolaylıkla uygulanabilecek uygulanabilir çözümler bulmaya çalışır.
Kılçık Diyagramı Adımları
Balık kılçığı diyagramı aşağıdaki adımlar kullanılarak çizilebilir. Veya buradan ücretsiz bir balık kılçığı diyagramı şablonu indirebilir ve aşağıdaki adımları izleyerek doldurabilirsiniz:
1. Adım: Sorunu belirleyin
Sorunun tam olarak ne olduğunu yazın: Kimin dahil olduğunu – veya olduğunu -, sorunun ne olduğunu, nerede ve ne zaman ortaya çıktığını belirleyin. Daha sonra büyük bir kağıt yaprağının sol tarafındaki sorunu kısaca özetleyin ve sayfanın uzunluğu boyunca uzun bir yatay çizgi çizin. Bu kurulum bir balığın başını ve omurgasını andırır ve fikir geliştirmek için hem üstte hem de altta boşluk olmasını sağlar.
2. Adım: Sorunun temel faktörlerini ayrıntılarıyla anlatın
Sorunun bir parçasını oluşturması muhtemel faktörleri belirleyin. Bunlar sistemler olabilir, aynı zamanda ekipman, malzemeler, dış taraflar veya soruna dahil olan kişiler olabilir. Bunu yapmak için yararlı bir araç, McKinsey 7S çerçevesidir.
Durumu etkileyebilecek tüm potansiyel faktörler hakkında beyin fırtınası yapın, her biri için Fishbone diyagramının omurgasına bir çizgi çizin. Sonraki her satırı etiketleyin.
3. Adım: Olası nedenleri belirleyin
Yukarıda belirtilen faktörlerle ilişkili olabilecek sorunun olası nedenleri için ikinci adımdan itibaren her faktörü değerlendirin.
Balık kemiğinin ‘omurlarından’ çıkan daha kısa çizgiler olarak bu potansiyel nedenleri not edin. Geniş kapsamlı veya karmaşık nedenler için, her birinin kendi nedensel çizgisine sahip olan alt nedenlere ayırmak mümkündür.
4. Adım: Şemayı analiz edin
Son adım, problemin tüm olası nedenlerini içeren tüm diyagramın analizini gerektirir. Sorunun karmaşıklığına ve önemine veya etkisine bağlı olarak, en olası nedenler daha yakından inceleme gerektirebilir. Bu durum daha fazla araştırma veya anket yoluyla yapılabilir. Hangi potansiyel nedenlerin aslında soruna katkıda bulunduğu bu şekilde test edilebilir.
Beş Neden yöntemi
Beş Neden yöntemi veya 5 Neden Analizi, bir sorun durumunun neden ve sonucunun belirlenmesine de yardımcı olur. Fishbone diyagramı bilinen nedenlere sahip bir soruna çözümler sunabilirken, Beş Neden yöntemi, bir sorunun gerçek nedeninin hala belirsiz olduğu durumlarda parlar.
Five Why’s yönteminin kullanımı, yerleşik bir sorunu büyük ölçekli, oldukça ayrıntılı bir araştırmaya ihtiyaç duymadan çözmenin basit bir yoludur. Yöntem aynı zamanda Neden Ağacı olarak da adlandırılır ve problem çözücünün ‘neden’ sorusunu tekrar tekrar sorarak bir problemin birden fazla katmanını soymasını sağlar.
Bu teknik başlangıçta Sakichi Toyoda tarafından geliştirilmiş ve üretim yöntemlerinin test edilmesinde Toyota Motor Corporation tarafından kullanılmıştır.
Örnekle Beş Neden Adımı
Şu beş adımda Beş Neden analizi yapın:
1. Adım: Belirli sorunu not edin
Problemi tanımlayarak, kesin ve kapsamlı bir şekilde formüle edilebilir. Sorunu çözmek için belirli bir ekibin atanması durumunda, açıklama hepsinin aynı soruna odaklanarak aynı sayfada olmasını sağlayacaktır.
2. Adım: Nedenini sorun
Sorunun açıklamasının hemen altında sorunun neden oluştuğunu not edin. Bu sorunun cevabı yeterince açık bir neden vermezse, 3. adıma geçin.
3. Adım: Nedenini sormaya devam edin
2. adımın cevabıyla ilgili olarak nedenini sorun ve altına yeni cevabı yazın.
4. Adım: Nedeni bulunana kadar 3. adımı tekrarlayın
Sorunun nedeni konusunda hala bir netlik yoksa, neden sorulmaya devam edilmesi gerekiyor. Nedeni 2 kez tespit edilebilir veya 8 kez sürebilir.
İpuçları ve Odak alanları
- Ekibin semptomlar yerine nedenlere odaklanmasını sağlamak için Fishbone diyagramını kullanın.
- Gerçek neden henüz bilinmiyorsa Beş Neden yöntemini kullanın.
- Olası ayarlamalar için Fishbone diyagramının farklı kategorileri arasında yeterince boşluk bırakın.
- Problem ve nedenleri hakkında düşünmek için bir beyin fırtınası oturumu düşünün, katılımcıların düşüncelerini post-it’e yazmalarını sağlayın.
- İlk sonuçların hayal kırıklığına uğratmasına rağmen nedenini hala ayırt edebilmek için Five Why’s yöntemini Fishbone diyagramı ile birleştirin.
- Nedensellik konusunda erken varsayımlar konusunda dikkatli olun. Bağlantıların kanıtlanıp kanıtlanamayacağını sorgulayın.
Ne düşünüyorsunuz?
Sezgisel Yöntem kişisel veya profesyonel ortamınızda uygulanabilir mi? Pratik açıklamayı tanıyor musunuz veya daha fazla öneriniz var mı? Sorunları çözmek için başarı faktörleriniz nelerdir
Düşüncelerinizi ve bilginizi aşağıdaki yorum kutusunda paylaşabilirsiniz.
Bu makaleyi beğendiyseniz, modeller ve yöntemler hakkındaki en son gönderiler için bültenimize kaydolabilirsiniz.
Leave Your Comment