Reaktif Karar Verme Nedir?

Bu yazı, Reaktif Karar Vermenin pratik bir açıklamasını sağlar. Bu makaleyi okuduktan sonra, bu güçlü karar verme tarzının temellerini anlayacaksınız.

Reaktif Karar Verme Nedir?

Reaktif Karar Vermenin ne olduğunu anlamak için proaktif karar vermeyi anlamak çok önemlidir. Proaktif karar verme, bir kuruluşu etkileyebilecek olayların öngörülmesiyle ilgilidir ve bu içgörülere dayanarak, proaktif karar verme, proaktif ve rasyonel kararlar almakla ilgilidir. Reaktif karar verme, meydana gelen sorunlara dayalı olarak hızlı veya acil kararlar almakla ilgilidir. Tepkisel karar verme problemlerle ilgilendiğinden, bu kararlar genellikle baskı altında alınır.

Her iki tür, proaktif karar verme olarak reaktif karar verme, günlük işlerde ve aynı zamanda insanların günlük yaşamında da kullanılmaktadır. Reaktif karar verme engellenemez çünkü bir kişi belirli bir olayın risklerini azaltmak için belirli önlemler alsa bile, gelecek tahmin edilemez ve bu yüzden reaktif karar verme ile sonuçlanabilecek problemler ortaya çıkabilir.

Şu örneği ele alalım; bir tedarik müdürü, üretimde kullanılan bir hammaddeyi elde etmek için birkaç tedarikçiyle işbirliği yapabilir. Birden fazla tedarikçiyle çalıştığı için, satın alma müdürü, bir tedarikçinin hammadde teslim edememesi olası riskini zaten göz önünde bulundurmuştur. Fakat herhangi bir nedenle bu hammadde tüm tedarik ortaklarından biri tarafından sunulamıyorsa, satın alma yöneticisinin ortaya çıkan soruna göre reaktif bir karar vermesi gerekir. Sonuç olarak önceki proaktif karar verme süreci, tepkisel karar verme sürecine dönüştü. Bu basit bir örnektir ama önceden proaktif karar verme adımları uygulanmış olsa bile reaktif karar vermenin kolayca gerçekleşebileceğini göstermektedir.

Yukarıda açıklanan örneğe dayanarak, Reaktif Karar Vermenin iş dünyasında birçok kez ortaya çıktığı açıktır. Çoğu zaman işler iş dünyasında planlandığı gibi gitmez. Şirketler bu yüzden, bu firmalar proaktif kararlar almak için önlemler alsalar bile, reaktif karar alma süreciyle hareket ediyorlar. Bunun nedeniyse işletmeler genellikle sorunları speküle etmeye ve önlemeye çalışsalar bile, sorunların çözülmeden önce ortaya çıkması gerektiğidir. Sorunu derinlemesine düşünmek için sınırlı zaman olduğunda, sorunun başka türlü yaratabileceği etki nedeniyle reaktif karar verme gerçekleşecektir.

En kötü senaryoda, işletmeler potansiyel sorunları belirleme konusunda proaktif değillerse, sonunda, sorunlar kurumu yönlendirecektir çünkü bunlar birikmeye devam edecektir. Artan sorunların bir sonucu olarak operasyonel maliyetler yükselecek ve dolayısıyla (brüt) marjlar azalacaktır. Bu sonuç, başarılı bir işletme olmak için etkili değildir. Bu yüzden gelecekte Reaktif Karar Verme ile ilgilenme şansı yüksek olsa bile proaktif kararlar almaya çalışmak hala çok önemlidir.

Proaktif karar vermekten reaktif karar vermeye

Genellikle, proaktif karar verme sürecinde, belirli bir durumu derinlemesine değerlendiren ve speküle edilen bir problem için uygun bir çözüm bulmaya çalışan çeşitli adımlar dahil edilir. Kararları değerlendirmenin bu standart yöntemi, aşağıdaki adımları içerdiği için zaman ve tam düşünme gerektirir:

1. Sorunu tanımlama

Sorunu iyice anlamak çok önemlidir. Sorun doğru anlaşılmazsa, sorunu çözmek için çok fazla veya çok az önlem alınabilir.

2. Çözüm senaryolarını belirleyin

Bir çözümün ne sunacağına dair farklı durumların speküle edilmesi sorunu tanımlamak kadar önemlidir. Bu durum bu adımda başarının tanımlanması gerektiği anlamına gelir

3. Bir boşluk analizi oluşturun

Bu adım, sorun ve çözüm arasındaki boşluğun belirlenmesi gerektiği anlamına gelir. Bu adımla baş etmenin bir başka yolu, sorundan olası çözüme gitmek için neyin gerekli olduğunu sormaktır.

4. Gerçekleri, seçenekleri ve alternatifleri değerlendirin

Bir önceki adımda tanımlanan hangi adımların atılması gerektiğini biliyorsanız bu noktada sorunun paydaşlarını nasıl etkilediği açısından adımların değerlendirilmesi önemlidir.

5. Seçeneklerin etkisini analiz edin

Bu adımla sorun tanımlanmış, çeşitli olası çözümler belirlenmiş ve çözümlerin etkisi de değerlendirilmiştir. Artık tüm seçenekleri, özellikle de paydaşları nasıl etkilediğini analiz etmek çok önemlidir.

6. En iyi seçeneği seçin ve nihai sonucu değerlendirin

Proaktif karar verme sürecinde bu noktada en iyi seçim seçilmeli ve karar uygulanmalıdır. Bu adımda kararın sonucunu değerlendirmek de önemlidir. Sorun henüz tam olarak çözülmediyse, en iyisi sorun ile çözüm arasındaki boşluğu yeniden değerlendirmek olacaktır.

Reaktif karar verme ile, daha önce açıklanan tüm adımların uygulanması çok uzun sürer. Reaktif karar verme, çoğu durumda acil kararları içerir, çünkü sorun zaten ortaya çıkmıştır. Bu yüzden en hızlı kararları vermek için başka bir yaklaşım kullanılmalıdır. Bunun bir yolu, Pareto Analizi veya başka bir Risk Yönetimi aracı gibi bir Risk Değerlendirme matrisini kullanmaktır.

Bu tür araçlar kullanıldığında, sorunun riski hızla değerlendirilebilir. Risk ayrıca olasılık ve sorunun etkisi açısından değerlendirilecektir. Bu şekilde sorunla ne yapılacağı daha netleşecektir.

Reaktif karar vermenin kuruluşlar üzerindeki etkisi

İş dünyasında en iyi kararlar üzerinde düşünülmüş kararlar olsa da, kuruluşların işlerini devam ettirmek için çoğu zaman problemleri sürekli olarak çözmeye harcaması nadir değildir. Bu yüzden birçok şirket, sürekli reaktif karar alma yoluyla işletilmektedir. Organizasyonlarda meydana gelen sorunların bir an önce çözülmesi gerekiyor ki organizasyonun diğer fonksiyonlarının zarar görmemesi için.

Fakat bunun organizasyonel performans üzerinde olumsuz bir etkisi vardır. Sürekli reaktif karar verme nedeniyle, çalışanların yenilikçi fikirler üzerinde çalışmaları için sınırlı zaman kalmıştır çünkü zamanları problemleri çözmeye daha çok harcanmaktadır. Bu uzun bir süre devam ederse, çalışan verimliliği düşecek, iş kalitesi düşecek, operasyonel maliyetler artacak, marjlar düşecek ve şirket rekabet gücünü koruyamadığı için nihayetinde işsiz kalabilir.

Açıklandığı gibi, reaktif karar verme diğer yandan bir işin parçasıdır çünkü reaktif kararlar bazen aniden verilmesi gerekir ve bazı durumlarda faydaları bile vardır.

Hammaddesini üretim için teslim ettiremeyen satın alma müdürünün önceki örneğini düşünün. Satın alma yöneticisi bu sorunu çözemezse, bunun etkisi muhtemelen şirketin belirli bir malı üretememesi olacaktır. Bu sonuç, daha düşük satışlara ve dolayısıyla daha düşük gelirlere neden olacaktır. Reaktif karar verme muhtemelen en iyi sonucu verir, çünkü satın alma yöneticisinin acil bir kısa vadeli çözüm belirlemesi gerekir. Bu yönetici soruna doğrudan bir çözüm bulursa, bu hemen şirket için olumlu bir sonuç doğuracaktır. Fakat tedarik müdürü proaktif karar verme sürecinde genellikle olduğu gibi zamanını alırsa, üretim beklemeye alınır ve sonuç olarak daha düşük satışlar ve azalan gelirlerle sonuçlanır.

Sonuç

Reaktif karar alma uygulamaları olarak proaktif uygulamayı nasıl yapacaklarını bilmek işletmeler için en iyisidir. Şirketler geleceği tahmin edemezler ama tahmin edebilirler. Bu spekülasyonlara dayanarak, firmalar proaktif kararları nasıl alacaklarını bilmelidir. Bununla birlikte gerçekte, işletmelerdeki işler çoğu zaman planlanmadığı gibi biter ve bu durum, operasyonların devam etmesi için derhal çözülmesi gereken sorunlara neden olabilir. Bu durum reaktif karar vermenin gerçekleştiği kısımdır. Bu yüzden işletmelerin reaktif karar verme ile nasıl başa çıkacaklarını bilmeleri de önemlidir. Doğru araçların nasıl kullanılacağını bilmek ve kullanmak, en iyi çözümlerin hızlı bir şekilde değerlendirilmesine yardımcı olacaktır. Bu yüzden işletmelerin, doğru şekilde reaktif kararlar vermeyi içeren hızlı değişikliklerle başa çıkma becerisine sahip olması gerekir.

Ne düşünüyorsunuz?

Reaktif Karar Vermeye aşina mısınız? Pratik açıklamayı tanıyor musunuz veya daha fazla öneriniz var mı? Reaktif Karar Verme ile ilgili deneyiminiz nedir?

Düşüncelerinizi ve bilginizi aşağıdaki yorum kutusunda paylaşabilirsiniz.

Bu makaleyi beğendiyseniz, modeller ve yöntemler hakkındaki en son gönderiler için bültenimize kaydolabilirsiniz.

Kaynakça

• Serbest, M. (2000, Mart). Reaktif önceliklendirme. 2. NASA Uluslararası Uzay Planlama ve Çizelgeleme Çalıştayı Bildirilerinde.
• Georgeff, MP ve Lansky, AL (1987, Temmuz). Reaktif akıl yürütme ve planlama. AAAI (Cilt 87, s. 677-682).
• Hunt, RG, Krzystofiak, FJ, Meindl, JR ve Yousry, AM (1989). Bilişsel stil ve karar verme. Örgütsel davranış ve insan karar süreçleri, 44 (3), 436-453.
• Lin, Z. ve Carley, K. (1993). Proaktif veya Reaktif: Temsilci Stilinin Organizasyonel Karar Verme Performansı Üzerindeki Etkisinin Bir Analizi. Muhasebe, Finans ve Yönetimde Akıllı Sistemler, 2 (4), 271-287.
• Ohtomo, S. ve Hirose, Y. (2007). Çevre dostu davranışta yer alan ikili reaktif ve kasıtlı karar verme süreci. Çevre psikolojisi dergisi, 27 (2), 117-125.
• Sun, R. ve Peterson, T. (1995). Tepkisel sıralı karar vermenin hibrit öğrenme modeli. IJCAI Bağlantısal-Sembolik Entegrasyon Çalıştayı Çalışma Notlarında.