Bu yazı, Vroom Yetton Jago Karar Modelinin pratik bir açıklamasını sunmaktadır. Bu makaleyi okuduktan sonra, bu güçlü karar vermenin temellerini anlayacaksınız.
Vroom Yetton Jago Karar Modeli nedir?
Vroom Yetton Jago Karar Modeli, durumsal liderliğe dayanan bir karar verme modelidir. Model, rütbe veya pozisyona bakılmaksızın herkes tarafından kullanılabilir ve çeşitli karar durumlarında doğru yönetim stilini seçmeye yardımcı olur. Bazı iş durumlarında, liderin tüm kararları alması daha iyidir, oysa diğer durumlarda grubun söz sahibi olması daha iyidir.
Vroom Yetton Jago Karar Modeli, kullanıcının bir dizi soruyu evet veya hayır olarak yanıtlamasını sağlayarak doğru stili seçmeye yardımcı olur. Bu soru dizisi, bir karar matrisi biçiminde sunulur. Soruları yanıtladıktan sonra, kullanıcı ilgili duruma en uygun yöntemin hangisi olduğunu hemen görür. Modele göre, üç özel faktör karar verme yöntemi üzerinde doğrudan etkiye sahiptir: kalite, işbirliği ve zaman. Bir dizi soru, karar durumunda bu faktörlerin etkisine ilişkin netlik sağlar. Daha sonra model, liderin kararı nasıl vermesi gerektiğini gösterir: bağımsız olarak, grupla birlikte veya tavsiye aldıktan sonra. Farklı bir yaklaşımın arzu edildiği ve etkili olduğu toplam beş farklı durum vardır.
Vroom Yetton Jago Karar Modeli, ilk olarak 1973’te Victor Vroom ve Phillip Yetton tarafından geliştirildi ve 15 yıl sonra Arthur Jago’nun katkılarıyla genişletildi.
Karar Vermede Üç Önemli Faktör
Bir karar verilmesi gerektiğinde, istenen yönetim tarzı ve ekip üyelerinin katılım derecesi üç önemli faktörden etkilenir. Vroom Yetton Jago Karar Modeli bu yüzden bir dizi soruyu yanıtlamadan önce doğru düşünmeyi gerektirir. Üç spesifik faktör göz önünde bulundurularak, alınacak karar hakkında daha iyi içgörü oluşturulur. Her karar durumunda aşağıdaki üç faktör önemlidir:
Kararın Kalitesi
Alınacak kararın kalitesi, kararın ne kadar etkisi olacağı ve doğru çözümü bulmanın ne kadar önemli olduğu ile ilgilidir. Kararın kalitesi ne kadar yüksekse, karar sürecine o kadar çok kişi katılmalıdır.
Katılım ve İşbirliği
Katılım ve işbirliği, herkesin bir ekipteki kararı kabul etmesinin ne kadar önemli olduğu sorusuyla ilgilidir. Bunun ne kadar önemli olduğuna bağlı olarak, katılım derecesi yükseltilmeli veya azaltılmalıdır.
Zaman kısıtlayıcıları
Karar vermek için ne kadar zaman var? Çok az zaman varsa, belirli durumlarda kaybedilecek zaman olmadığından hızlı bir otokratik yaklaşım daha cazip olabilir. Çok zaman varsa, karar sürecine daha fazla takım oyuncusunu dahil etmek için daha fazla seçenek vardır.
Bu faktörlerin durumu etkileme şekli, kullanıcının en iyi liderlik tarzının ve karar yönteminin ne olduğunu belirlemesine yardımcı olur.
Beş Karar Verme Stili
Vroom Yetton Jago Karar Modeli, üç liderlik tarzını ve beş farklı karar sürecini birbirinden ayırır:
Otokratik I (A1)
Bu karar sürecinde lider, bağımsız olarak karar vermek için mevcut bilgileri kullanır. Bu durumda ekip üyelerinin veya dış tarafların görüşlerine danışılmaz. Kararın kendisi ekip üyelerine bağlı olmamasına ve fikirlerinin önemli olmamasına rağmen, alınan kararın takıma açık ve net bir şekilde iletilmesi önemlidir.
Otokratik II (A2)
Burada da lider bağımsız olarak karar verir ama otokratik tarz 1’in farkı, liderin biraz daha fazla zamana sahip olması ve ekip üyelerinden veya dış taraflardan bilgi toplamasıdır. Ekip üyeleri kendilerinden neden bilgi talep edildiğini bilmiyorlar ve durumu, alternatifi veya nihai seçimi düşünmüyorlar.
Danışma I (C1)
Lider, bir danışmanlık rolü üstlenir ve ekip üyelerinin durum, sorun ve alınacak karar hakkında bireysel olarak fikirlerini belirtmelerine aktif olarak liderlik eder. Burada, ekibin katılımı otokratik karar verme tarzından daha yüksektir. Fakat karar yine de lider tarafından verilmektedir; takımın fikrini ve görüşlerini, bunlar duruma bakışını değiştirmediğinde göz ardı etmeyi seçebilir.
Danışma II (C2)
Lider, ilk danışmanlık tarzında ekip üyelerinden bireysel görüş talep ettiğinde, ikinci görüşme için ekibi bir grup toplantısında bir araya getirir. Bu toplantıda fikir ve öneriler istenir. Burada lider, sorunu ve durumu grupla paylaşır ama nihayetinde, kararı yine de bireysel olarak veren liderdir.
Grup II (G2)
Grup bir bütün olarak kararı verir. Lider, durumu ve sorunu gruba sunar, alternatifleri belirler ve fikir birliği kararı verir. Lider, tamamen kolaylaştırıcı rolünü oynar ve kendi görüşünü veya vizyonunu dikkate almadan grubun kararını kabul eder.
Bu tarzlardan ve süreçlerden hangisinin en uygun olduğunu belirlemek için, üç faktörü dikkate alarak, Vroom-Yetton-Jago Karar Modelindeki karar ağacının tamamlanması gerekir.
Doğru Karar Stilini Belirleme
Victor Vroom, Phillip Yetton ve Arthur Jago, doğru karar stiline ulaşmak için evet veya hayır olarak yanıtlanması gereken sekiz soru geliştirdi. Tüm soruların belirli bir teması vardır. Bu temalar modeldeki kısaltmalarla temsil edilmektedir. Doğru liderlik tarzını ve karar yöntemini belirlemek için lider tarafından sekiz soru aşağıdaki sırayla cevaplanmalıdır.
Soruları adım adım cevaplamak ve doğru karar verme tarzına ulaşmak için modelin görselleştirmesini kullanın. Modelin görüntüsünde en sağda, duruma en uygun karar yöntemini belirtmek için bir ok kullanılır.
Artıları ve Eksileri Vroom Yetton Jago Karar Modeli
Vroom Yetton Jago Karar Modelinin temel avantajı, birçok durumda esnek bir şekilde kullanılabilmesidir. Karar sürecini düzenleme kapasitesi, birçok liderin kendi yararına kullanabileceği modelin bir kalitesidir. Her durum farklı bir yaklaşım gerektirir ve pratik olarak her durum bu modelle düşünülebilir.
Öte yandan modelin bazı eksiklikleri de var. Örneğin, liderin kişisel faktörleri ve özellikleri dikkate alınmaz ve modeldeki sorular ideal karar yöntemini belirleyecek kadar spesifik olmayabilir.
Ek olarak modelin kullanıcıları, Vroom Yetton Jago Karar Modeli’nin sonuçları büyük bir ekibi etkileyen önemli kararlar için karar stratejisini belirleme etkinliğine ilişkin şüpheleri olduğunu da belirtiyorlar.
Ne düşünüyorsunuz?
Vroom-Yetton-Jago Karar Modelinin açıklamasını tanıyor musunuz? Bu karar modelini kendi ortamınızda nasıl uygulayabileceğinizi düşünüyorsunuz? Bu kadar önemli karar verme durumlarında dikkate alınması gereken faktörlerin neler olduğuna inanıyorsunuz? Herhangi bir ekleme veya ipucunuz var mı?
Düşüncelerinizi ve bilginizi aşağıdaki yorum kutusunda paylaşabilirsiniz.
Bu makaleyi beğendiyseniz, modeller ve yöntemler hakkındaki en son gönderiler için bültenimize kaydolabilirsiniz.
Leave Your Comment